Altijd een stap voor

In onze ontwerpen, stellen we de gebruikers centraal. Tijdens de ontwerpfase moedigen we gebruikers aan hun inzichten en impressies te delen. Via workshops focussen we op de gebruikers, hun eisen, wensen en behoeften. Deze benadering verhoogt de effectiviteit van de oplossing, verbetert het menselijk welzijn, de gebruikerservaring, toegankelijkheid en duurzaamheid. Daarnaast gaat het menselijke nadelige effecten zoals op gezondheid, veiligheid en prestaties tegen. In het ontwerp vertaalt zich dit in o.a. biodynamische verlichting en daglicht, groen en ruimtes voor ontspanning, meditatie, powernaps of yoga. We ontwerpen ruimtes die lichaamsbeweging en interpersoonlijke omgang stimuleren, zoals bv. publieke ruimtes die uitnodigen tot menselijke interactie en sociaal contact.

Circulariteit draait om levensduur. Afhankelijk van economische, functionele en esthetische factoren heeft elk gebouw een technische levensduur en een gebruiksduur. In een ideale wereld overlappen die twee parameters. Als dit niet lukt, is het aangewezen om ervoor te zorgen dat de gebruikte materialen eenvoudig en efficiënt kunnen worden gerecycleerd of hergebruikt. Daarom streven we ernaar om we in onze ontwerpen materialen te verwerken die zich snel en moeiteloos laten installeren en demonteren. Of om gebouwen en structuren te ontwerpen die met minimale inspanningen een nieuwe bestemming kunnen krijgen.

We denken circulair en beschouwen dus materialen “as a service”. Met dit dienstenmodel wordt niet alleen op grondstoffen bespaard, maar worden fabrikanten ook gestimuleerd om hun deel van de verantwoordelijkheid op zich te nemen. Als de producent (of verkoper) eigenaar blijft van de grondstof of het materiaal en dus belast is met de terugname en het hergebruik ervan, zal hij zich meer inzetten om kwaliteit te leveren (het hergebruik bevorderen) en een gedegen retourbeleid op te zetten (de recyclage bevorderen). Zo verzekert hij zich tegelijk van een gewaarborgde toevoer van grondstoffen. In gebouwen gaat het doorgaans om afwerkingsmaterialen of ontwerpelementen met een korte levensduur die gemakkelijk te verwijderen zijn.

Koolstofdioxide is de voornaamste factor in de klimaatverandering en staat dan ook hoog op ieders agenda. In de bouw streven we naar materialen met een kleiner C02-gehalte en ontwerpen we gebouwen met een lagere uitstoot (energie-, water- en materiaalverbruik). Onder meer door de materialen in bestaande gebouwen te hergebruiken of te recycleren (bv. uitneembare muren om ruimtes opnieuw in te richten). Het operationele gebruik benaderen we vanuit een circulaire invalshoek door elke geproduceerde kWh meermaals te laten renderen. Zo kan bv. restwarmte uit warm afvalwater worden gerecupereerd of kan grijswater worden gebruikt om toiletten door te spoelen. Voor echte koolstofneutraliteit moet elke milieu-impact kunnen worden gecompenseerd.

Momenteel komt het grootste deel van het hemelwater dat op verharde oppervlakken valt (daken, wegen, trottoirs, parkeerterreinen) in het openbare rioleringssysteem terecht. Dit belast het systeem en zet de rivieren verderop in de keten onder druk en veroorzaakt soms zelfs overstromingen. Daarom proberen we het hemelwater zo veel als mogelijk rechtstreeks in de grond te laten doorsijpelen tot in de watertafel. Volledige waterneutraliteit is bereikt als er geen druppel hemelwater meer in het rioleringssysteem terechtkomt. Dat doen we door hemelwater te hergebruiken om bijvoorbeeld toiletten te spoelen, voor irrigatie, enz. Het overblijvende water laten we in de bodem infiltreren via open wadi's. Als infiltratie technisch niet haalbaar is, streven we ernaar om het hemelwater te bufferen, zodat het langzamer wordt afgevoerd en er geen piekbelasting optreedt.

In een energieneutraal gebouw wordt elke verbruikte kWh ter plekke opgewekt met hernieuwbare energiebronnen (zon, wind, aardwarmte of riothermie). In de bouw richten we ons in de eerste plaats op het neutraliseren van het zogenoemde 'gebouwgebonden energieverbruik': de hoeveelheid energie die nodig is om een gebouw op temperatuur te houden en te verluchten. Dan blijft nog het 'niet-gebouwgebonden energieverbruik' over. Dat is de energie die nodig is om het gebouw te gebruiken. Als we ook die neutraliseren, krijgen we een nulenergiegebouw. Op drukbevolkte sites kan dit een stevige uitdaging zijn. Om ze meer energieneutraal te maken, maken we verschillende voorstellen opom na te gaan welke budgetten nodig zijn om enerzijds de energie ter plaatse op te wekken en/of anderzijds aan te vullen met hernieuwbare energie van buitenaf.

Stijgende temperaturen, frequentere en hevigere neerslag, krachtigere windstoten. Op deze gevolgen van de klimaatverandering moeten we voorbereid zijn. Bij VK houden we die toekomst voor ogen terwijl we vandaag ontwerpen. Een concept dat vandaag waterneutraal is, zal dat misschien niet meer zijn in 2050 of 2100. De huidige norm voor thermisch comfort of voor de windbestendigheid van een gevelontwerp zal waarschijnlijk niet meer dezelfde zijn over 50 jaar. Daarom simuleren we de risico's voor onze concepten aan de hand van toekomstige klimaatmodellen. De vraag is namelijk: moeten we onze concepten zo uitwerken dat we die in de toekomst kunnen bijsturen? Of houden we daar nu al rekening mee om de toekomst met een gerust hart tegemoet te zien?

Om de milieu-impact te verlagen, moeten we de directe en indirecte uitstoot afbouwen die het klimaat en onze gezondheid negatief beïnvloeden. De indirecte uitstoot verminderen we met “koolstof-neutrale” ontwerpen. Om de directe uitstoot tot een minimum te beperken, maken we duurzame keuzes. Binnen in de gebouwen kiezen we voor materialen met een lage directe uitstoot (weinig vluchtige organische stoffen of formaldehyde) die een positieve invloed hebben op het binnenklimaat. Voor de verwarming vermijden we verbrandingsketels met een hoge uitstoot van stikstofoxiden of kiezen we gewoon voor toestellen zonder verbranding, zoals lucht-waterwarmtepompen. Luid lawaai of overmatig licht zijn evengoed directe emissies. Daarom beperken we de geluids- of lichthinder van de installaties op de omgeving via akoestische engineering en strategisch geplaatste verlichtingsarmaturen.